Każdy wniosek o otwarcie nowego konta u agenta rozliczeniowego na przyjmowanie transakcji kartowych podlega weryfikacji. Agent klasyfikuje nowych przedsiębiorców (akceptantów) według przyjętej wewnętrznie skali ryzyka. Kryterium decydującym w zdecydowanej większości jest branża, w której przedsiębiorcy prowadzą swój biznes, ale nie tylko. Standardowo skala obejmuje akceptantów z ryzykiem niskim, średnim oraz wysokim. W tym artykule skupię się ostatniej grupie czyli akceptantów stwarzających wysokie ryzyko dla agentów. Czym dokładnie jest to ryzyko i dlaczego wnioski przedsiębiorców z tej grupy są często odrzucane przez agentów rozliczeniowych?
Zanim przejdę do tematu, zrobię krótkie wprowadzenie w celu lepszego zrozumienia kontekstu. Agenci rozliczeniowy, to instytucje finansowe podlegające wielu regulacjom prawnym, w tym obowiązkom narzucanym przez podmioty z sektora finansowego. Agenci umożliwiają akceptowanie transakcji kartowych przedsiębiorcom zainteresowanym oferowaniem tej metody płatności wśród swoich klientów. Warunkiem niezbędnym do rozpoczęcia przyjmowania transakcji kartowych jest podpisanie umowy przez przedsiębiorcę z agentem oferującym swoje usługi na rynku. Przedsiębiorcy zamierzający aplikować o takie konto powinni wiedzieć, że ich działalność podlega weryfikacji przez agenta. Weryfikowana jest sama działalność, by potwierdzić, że dany przedsiębiorca faktycznie prowadzi deklarowany we wniosku biznes, a także weryfikowana jest struktura organizacyjna firmy przedsiębiorcy, w szczególności osoby ją tworzące. Jest to jeden z wymogów nałożonych na agenta jako instytucji płatniczej. Głównym celem tej weryfikacji jest sprawdzenie czy nowy akceptant nie prowadzi działalność zakazanej prawem lub nie uczestniczy w schemacie polegającym na włączaniu do obrotu środków pochodzących z nielegalnego źródła. Umożliwienie akceptowania transakcji kartą oznacza dla przedsiębiorcy otwarcie nowego kanału obrotu pieniędzmi, dlatego wnioski podlegają szczególnej weryfikacji.
Jednak kwestie prania pieniędzy, to nie jedyny cel weryfikacji wniosku. Zasadniczo każdy agent rozliczeniowy ponosi 4 rodzaje ryzyka: regulacyjne, prawne, finansowe oraz reputacyjne. Co to oznacza dla przedsiębiorcy? Agent rozliczeniowy podejmuje weryfikację wniosku po to by uniknąć któregokolwiek z wymienionych rodzajów ryzyka. W przeciwnym wypadku brak takiej weryfikacji mógłby spowodować nałożenie wysokich kar finansowych na agenta lub przyczynić się do powstania złej reputacji w przypadkach szczególnie nagłośnionych. Konsekwencją tego może być odpływ akceptantów do konkurencji.
Nadanie klasy ryzyka przez agenta rozliczeniowego
Przedsiębiorcy składający wnioski na akceptację płatności kartą u agenta rozliczeniowego są klasyfikowani według wspomnianej kategorii ryzyka. Czynnikiem decydującym o przypisaniu danej kategorii jest przede wszystkim rodzaj prowadzonego biznesu, w tym za jakie dokładnie usługi lub produkty będą akceptowane transakcje na terminalu płatniczym. Do innych czynników wpływających na określenie danej kategorii ryzyka ma sposób akceptowania transakcji kartowych, czy klient będzie fizycznie obecny w punkcie sprzedaży i posłuży się swoją kartą do płatności na terminalu, czy może transakcja kartą odbywa się w sposób zdalny na stronie sklepu internetowego. Pod uwagę brany jest także model biznesowy przedsiębiorcy, to znaczy czy jest to prosta sprzedaż produktów czy złożony model polegający na przykład na subskrypcji usługi lub okresie testowym. Sama usługa lub produkt także mają istotne znaczenie w określeniu skali ryzyka. Czy średnia wartość transakcji będzie niska, ponieważ przedsiębiorca to sklep wędkarski czy może sprzedaje towary luksusowe? Nie można zapominać o osobach, które stoją za danym biznesem. Mogą to być zwykli biznesmeni, ale także politycy lub inne znane osoby podatne na przyjmowanie łapówek lub mogące uczestniczyć w nielegalnych schematach lub na granicy prawa. Podsumowując tę część, agent rozliczeniowy podejmuje decyzję o przypisaniu danej klasy ryzyka będącą wypadkową tych wszystkich czynników, o których wspomniałem.
Wybrane branże będą zawsze wysokim ryzykiem
Każdy agent rozliczeniowy posiada własną listę branż akceptowanych, jak i branż zakazanych. Jest to szczególnie przydatne do wstępnej weryfikacji wniosków otrzymanych od przedsiębiorców. O umieszczeniu danej branży na wewnętrznej liście agenta decyduje przede wszystkim obowiązujące prawo, sam agent rozliczeniowy, ale przede wszystkim organizacja kartowa. Agent rozliczeniowy umożliwia akceptowanie transakcji przedsiębiorcom i działa jako pośrednik pomiędzy tym przedsiębiorcą a organizacjami kartowymi. Dla przykładu, jeżeli przedsiębiorca chciałby przyjmować transakcje kartą w swoim sklepie od klientów posługujących się kartami z logo Mastercard, powinien podpisać umowę z agentem będącym członkiem tej organizacji. Dzięki temu terminal uzyskany od tego agenta umożliwi akceptowanie kart płatniczych wydanych w ramach organizacji Mastercard. Analogicznie w przypadku innych organizacji.
Istotny głos w decydowaniu o tym, która branża reprezentowana przez przedsiębiorcę otrzyma klasę wysokiego ryzyka mają właśnie organizacje kartowe. Agenci rozliczeniowi są w tym przypadku niejako wykonawcami regulacji narzuconych im przez organizacje płatnicze. Przestrzeganie tych wytycznych przez agenta jest istotne do zachowania możliwość dalszego oferowania swoim akceptantom przyjmowania transakcji w ramach danej organizacji kartowej. Z kolei ich nieprzestrzeganie może skutkować bolesnymi karami finansowymi ze strony organizacji, a w najgorszej sytuacji utratę przez agenta statusu członka organizacji, w tym odłączenia jego akceptantów od tej organizacji. W związku z tym, jeżeli przedsiębiorca prowadzi działalność w jednej z takich branż oraz w jej ramach zamierza akceptować transakcje kartą, to przy założeniu że jego biznes działa w granicach prawa i jest akceptowalny u danego agenta rozliczeniowego, taki przedsiębiorca zawsze zostanie oznaczony jako wysokie ryzyko. Bez znaczenia w tym przypadku jest sam agent rozliczeniowy, do którego przedsiębiorca składa wniosek.
Jest jeszcze jeden istotny i nieodłączny warunek do spełnienia przez przedsiębiorcę, poza reprezentowaną branżą. Chodzi o sposób akceptowania transakcji kartowych. Warunkiem tym jest akceptowanie transakcji kartowych drogą zdalną, na przykład prowadząc sklep internetowy lub obciążając samodzielnie karty swoich klientów bez ich fizycznej obecności (transakcje MOTO, linki płatnicze). Gdy zostaną spełnione te dwa warunki, wówczas przedsiębiorca, jeżeli przejdzie pozytywnie weryfikację, zawsze otrzyma klasę wysokiego ryzyka.
Pojmowanie wysokiego ryzyka przez organizację kartową
Organizacja kartowa chroni reputację swojej marki. Działalność takiej organizacji można określić jako swojego rodzaju ekosystem, który tworzą różni gracze. Agenci rozliczeniowi, banki, akceptanci, sami posiadacze karty, a także wielu pośredników razem stanowią ekosystem dający możliwość akceptowania, procesowania oraz rozliczania transakcji kartami w ramach danej organizacji. W Interesie każdej organizacji jest utrzymanie transparentności zasad akceptowania transakcji kartowych w jej ramach. Pozwala to zidentyfikować i wykluczyć graczy, którzy nie przestrzegają ustalonych zasad. Jako przykład mogę podać zorganizowaną grupę przestępczą, której wniosek o akceptację transakcji zostaje zaakceptowany przez agenta rozliczeniowego bez odpowiedniej weryfikacji nowych akceptantów. W konsekwencji grupa przestępcza otrzymuje możliwość akceptowania transakcji kartami za swoją nielegalną działalność. Gdy sprawa ujrzy światło dzienne, ewentualne oskarżenia o wpieranie tej grupy przestępczej zostaną skierowane w kierunku nie tylko agenta rozliczeniowego, ale także samej organizacji kartowej. Będzie to rzutować na postrzeganiu marki w negatywnym kontekście, nie wspominając o konsekwencjach finansowych. To właśnie z tego powodu organizacje kartowe tworzą własne listy klientów wysokiego ryzyka. Z założenia branże znajdujące się na takich listach niosą ze sobą nieodłączne ryzyko dla marki organizacji kartowej, a każdy akceptant reprezentujący te branże powinien podlegać szczególnej kontroli.
Każda z organizacji stosuje własną listę i określa tę grupę branż według własnego nazewnictwa. Dla przykładu, organizacja Visa dotychczas określała takie działalności jako „wysokie ryzyko branżowe” (ang. high brand risk). Nazwa uległa zmianie w 2023 roku i po aktualizacji można to przetłumaczyć jako „nieodłączne wysokie ryzyko” (ang. high integrity risk). Bez względu na nazwę będącą w użyciu, założenie istnienia listy branż wysokiego ryzyka jest takie samo w każdej organizacji kartowej, a w uproszczeniu jest to ochrona własnej marki oraz niedopuszczenie do ekosystemu graczy z zamiarem nieprzestrzegania ustalonych zasad.
Na koniec podam kilka przykładów branż, które najczęściej są przyjmowane przez organizacje kartowe jako wysokie ryzyko. W szczególności należą do nich portale randkowe, strony z płatnym dostępem do treści dla dorosłych, zakłady losowe, apteki internetowe, tzw. dobra cyfrowe (odpłatny dostęp do filmów, gier, książek i innych niematerialnych treści dostępnych w Internecie), kryptowaluty, tytoń i kilka innych branż. W osobnym artykule wymienię wszystkie branże i skupię się na warunkach jakie muszą spełniać zarówno agenci rozliczeniowi, jak i sami akceptanci reprezentujący wspomniane branże. Napiszę także o nadchodzących zmianach w tym zakresie, ponieważ jest to temat wymagający osobnego artykułu.
Fot. Freepik
