Narodowy Bank Polski podał dane statystyczne o kondycji polskiego rynku płatności w czwartym kwartale 2019 roku. Raporty pokazują pozytywne informacje w większości segmentów. Przybyło między innymi nowych kart płatniczych, bankomatów, a także punktów sprzedaży akceptujących płatności bezgotówkowe. Jest to kolejny kwartał wzrostów, który mógłby prognozować utrzymanie tendencji w kolejnych okresach. Niestety, w związku z pandemią koronawirusa możemy oczekiwać, że liczby w kolejnym raporcie obiorą odwrotny kurs. Przyjrzyjmy się jednak w jaki sposób kształtowała się sytuacja w ostatnim kwartale ubiegłego roku.
Duży wzrost liczby kart biznesowych oraz przedpłaconych
Łączna liczba kart płatniczych nieznacznie wzrosła do poziomu 42 854 229. W ujęciu kwartalnym daje to wzrost o 1,76%. Na szczególną uwagę zasługuje segment kart biznesowych, który zwiększył się o 11,48% w odniesieniu do poprzedzającego kwartału i wyniósł 4 625 913. Jeżeli jednak spojrzymy na Q2 i Q3 2019 dla tego typu kart płatniczych, gdzie zaznaczył się wyraźny spadek liczby kart biznesowych, to można uznać, że końcówka 2019 była czasem korekty. To może tłumaczyć tak duży przyrost. Niemniej jednak liczba kart biznesowych systematycznie wzrasta, co warto podkreślić. W zestawieniu do liczby wszystkich kart dostępnych na rynku karty biznesowe w omawianym kwartale stanowiły ok. 11% z całości. Biorąc pod uwagę sposób rozliczania transakcji, analogiczna sytuacja pojawiła się w przypadku liczby kart przedpłaconych. Ostatni kwartał 2019 roku stanowił korektę dla tego typu plastików. Dlatego w raporcie widać wzrost aż o 15,78% w stosunku do Q3 2019. Łącznie mieliśmy 2 486 279 kart przedpłaconych w omawianym okresie. Przechodząc do technologii zapisu, zauważalny jest wzrost kart wyposażonych tylko w pasek magnetyczny o 19,54%, co w pewnym sensie łączy się ze wspomnianym już wzrostem kart przedpłaconych. Wiele kart z tym sposobem rozliczania transakcji posiada jedynie pasek magnetyczny. Karty przedpłacone stanowią dominującą grupę plastików wśród łącznej liczby kart płatniczych wyposażonych wyłącznie w pasek magnetyczny. Ponadto liderem wśród sposobu rozliczania transakcji kartowych stanowią nieprzerwanie debetówki, które osiągają 80% udziałów w rynku, a ich dokładna liczba wyniosła 34 369 815 w czwartym kwartale 2019 roku. Poniżej przedstawiam więcej liczb w raportów opublikowanych przez NBP. Wybrałem z nich najważniejsze wskaźniki. Tabele poniżej pokazują zmiany procentowe w poszczególnych segmentach w przedziale kwartalnym oraz rocznym.
Liczba kart na rynku w Polsce ogółem
| 2019Q4 | Liczba kart | Udział w rynku | Zmiana Q | Zmiana R |
|---|---|---|---|---|
| Łącznie | 42 854 229 | 100,00% | +1,76% | +3,92% |
| Karty indywid. | 38 228 316 | 89,21% | +0,69% | +3,80% |
| Karty biznes. | 4 625 913 | 10,79% | +11,48% | +4,95% |
Liczba kart według funkcji zbliżeniowej
| 2019Q4 | Liczba kart | Udział w rynku | Zmiana Q | Zmiana R |
|---|---|---|---|---|
| Z funk. zbliż. | 37 146 336 | 86,68% | +2,50% | +7,13% |
| Bez funk. zbliż. | 5 707 893 | 13,32% | -2,85% | -13,02% |
Liczba kart według sposobu rozliczania transakcji
| 2019Q4 | Liczba kart | Udział w rynku | Zmiana Q | Zmiana R |
|---|---|---|---|---|
| Debetowe | 34 369 815 | 80,20% | +1,33% | +5,54% |
| Kredytowe | 5 779 101 | 13,49% | -0,72% | -1,63% |
| Obciążeniowe | 219 034 | 0,51% | -4,52% | -6,19% |
| Przedpłacone | 2 486 279 | 5,80% | +15,79% | -3,01% |
Liczba kart według sposobu technologii zapisu danych
| 2019Q4 | Liczba kart | Udział w rynku | Zmiana Q | Zmiana R |
|---|---|---|---|---|
| Pasek magn. + mikropr. | 38 358 615 | 89,51% | +0,45% | +2,43% |
| Tylko pasek magn. | 2 249 283 | 5,25% | +19,54% | -1,27% |
| Tylko mikropr. EMV | 455 851 | 1,06% | -5,86% | +0,93% |
| Mikropr. inny niż EMV | 1 594 | 0,00% | -64,78% | -73,57% |
| Karty wirtualne | 1 788 886 | 4,17% | +14,84% | +69,89% |
Liczba kart według funkcji wypłaty gotówki z bankomatu
| 2019Q4 | Liczba kart | Udział w rynku | Zmiana Q | Zmiana R |
|---|---|---|---|---|
| Z funk. wypłaty z bank. | 40 518 240 | 94,55% | +1,32% | +3,16% |
| Bez funk. wypłaty z bank. | 2 068 081 | 4,83% | +12,27% | +31,67% |
| Karty tylko bankomatowe | 267 908 | 0,63% | -5,41% | -31,14% |
Liczba transakcji także na plus
W ujęciu liczbowym wynik transakcji, które zostały przeprowadzone w Polsce lub poza jej granicami kartami wydanymi przez rodzime banki, także zaskakuje pozytywnie. Ostatni kwartał 2019 roku był kontynuacją dobrego stanu gospodarki w kraju, co daje swoje odzwierciedlenie w raportach. Pod koniec ubiegłego roku nadal aktywnie korzystaliśmy z naszych plastików oraz podróżowaliśmy. Sprzyjało to zwiększeniu liczby transakcji. Najwyższy wzrost zanotowały karty biznesowe z wynikiem dodatnim 6,91% w ujęciu kwartalnym, a liczba transakcji z użyciem tego typu kart wyniosła 60 967 613. Jednak w zestawieniu z kartami indywidualnymi nadal mamy olbrzymią przepaść. Karty biznesowe bowiem stanowiły zaledwie 3,59% udziałów w całkowitej liczbie transakcji pod koniec poprzedniego roku. Uwagę zwracają także wskaźniki liczby transakcji z użyciem kart przedpłaconych. W czwartym kwartale 2019 r. wykonaliśmy aż o 18,60% więcej transakcji transakcji kartami przedpłaconymi, niż w poprzedzającym kwartale. Wynik ten pokazuje potencjał, który niesie ze sobą ten rodzaj kart. Zapewne dalszy wzrost pokrzyżował koronawirus. Jednak jestem ciekawy wyników kart przedpłaconych w kolejnych kwartałach, gdy sytuacja gospodarcza się ustabilizuje i wrócimy do wzrostów pokazanych w raporcie 2019Q4. Nikt nie jest w stanie przewidzieć jak długo będziemy potrzebowali na normalizację gospodarki. Nie mniej jednak karty przedpłacone, to segment rynku płatności bezgotówkowych warty dodatnia na swoje listę obserwacyjną.
Liczba transakcji ogółem
| 2019Q4 | Liczba trx | Udział w rynku | Zmiana Q | Zmiana R |
|---|---|---|---|---|
| Łącznie | 1 698 677 363 | 100,00% | +0,94% | +17,54% |
| Karty indywid. | 1 637 709 750 | 96,41% | +0,73% | +17,68% |
| Karty biznes. | 60 967 613 | 3,59% | +6,91% | +13,90% |
Liczba transakcji według sposobu rozliczania
| 2019Q4 | Liczba trx | Udział w rynku | Zmiana Q | Zmiana R |
|---|---|---|---|---|
| Debetowe | 1 565 452 827 | 92,16% | +1,16% | +18,39% |
| Kredytowe | 122 477 503 | 7,21% | -2,77% | +8,78% |
| Obciążeniowe | 2 815 753 | 0,17% | +1,14% | -4,25% |
| Przedpłacone | 7 931 280 | 0,47% | +20,66% | +7,16% |
Jeszcze więcej na plus w raporcie o wartości transakcji
Raport NBP odnoszący się do wartości przeprowadzonych transakcji koresponduje z wynikami o ich liczbie. Czwarty kwartał 2019 roku zamykają w zdecydowanej większości dodatnie wyniki. Nie ma tutaj większego zaskoczenia. Takich wyników się spodziewaliśmy biorąc pod uwagę kondycję polskiej gospodarki pod koniec ubiegłego roku. Podobnie jak w przypadku poprzednich komentarzy warto zwrócić uwagę na karty biznesowe oraz przedpłacone. W raportowanym kwartale wykonaliśmy najwięcej transakcji kartami debetowymi. Gdy spojrzymy na udział tego typu kart w ogólnej wartości wszystkich transakcji, to zobaczymy jak bardzo dominującą pozycję na rynku stanowią właśnie debetówki. Zajmują one aż 92,47% wartości wykonanych transakcji ogółem!
Wartość transakcji ogółem
| 2019Q4 | Wartość trx | Udział w rynku | Zmiana Q | Zmiana R |
|---|---|---|---|---|
| Łącznie | 210 988 077 176 | 100,00% | +1,08% | +10,03% |
| Karty indywid. | 178 664 250 494 | 84,68% | +0,12% | +10,37% |
| Karty biznes. | 32 323 826 682 | 15,32% | +6,78% | +8,21% |
Wartość transakcji według sposobu rozliczania
| 2019Q4 | Wartość trx | Udział w rynku | Zmiana Q | Zmiana R |
|---|---|---|---|---|
| Debetowe | 195 092 227 842 | 92,47% | +0,97% | +10,37% |
| Kredytowe | 13 697 369 043 | 6,49% | +1,34% | +7,03% |
| Obciążeniowe | 1 056 148 863 | 0,50% | +1,99% | -6,24% |
| Przedpłacone | 1 142 331 428 | 0,54% | +18,60% | +7,72% |
Segment E-commerce nadal zaskakuje
Zgodnie z danymi od agentów rozliczeniowych, w czwartym kwartale 2019 roku mieliśmy w Polsce 417 861 merchantów. Liczba ta wzrosła o +10,45% od poprzedzającego kwartału. Zarówno sprzedaż z kontakcie bezpośrednim jak i e-commerce notowały wzrosty. Ciekawe informacje można zauważyć spoglądając na wyniki w sprzedaży w kanale internetowym. W ciągu roku ubyło merchantów akceptujących płatności przez Internet o niewiele -0,32%. Jednak w tym samym czasie zwiększyła się liczba punktów sprzedaży, tj. sklepów internetowych, w których możemy zapłacić za towary lub usługi kartami płatniczymi. Wzrost wśród punktów sprzedaży sięgnął aż +9,68%. Oznacza to, że wielu merchantów, których biznes jest obecny online zdecydowało na rozszerzenie działalności o nowe sklepy internetowe. Tutaj należy podkreślić jak dobrze radził sobie rynek e-commerce. Zarówno liczba transakcji, jak i ich wartość pokazują znaczny wzrost sprzedaży w Internecie. Jednak biorąc pod uwagę popularność zakupów w sieci, udział segmentu e-commerce w ogólnej liczbie transakcji na poziomie 2,27% może być zastanawiający. Na pewno sprzedaż internetowa w Polsce jest obszarem, który nadal się rozwija. Zwiększenie wyników na tym polu, to w dużej mierze kwestia zmiany przyzwyczajeń konsumentów, którzy już teraz coraz chętniej kupują w Internecie. Nadchodzące raporty zapewne pokażą jeszcze wyższy wynik dla e-commerce. W związku z panującą pandemią koronawirusa wiele osób, które na co dzień unikały kupowania przez Internet, zmieniło swoje zachowania zakupowe. Bez wątpienia zobaczymy to raportach za pierwszy kwartał 2020 roku.
Liczba merchantów w Polsce
| 2019Q4 | Liczba merch. | Udział w rynku | Zmiana Q | Zmiana R |
|---|---|---|---|---|
| Łącznie | 417 861 | 100,00% | +10,45% | +13,56% |
| Merch. z POS | 389 689 | 93,26% | +3,01% | +14,72% |
| Merch. z VPOS | 28 172 | 6,74% | +4,46% | -0,32% |
Liczba punktów sprzedaży
| 2019Q4 | Liczba punkt. | Udział w rynku | Zmiana Q | Zmiana R |
|---|---|---|---|---|
| Łącznie | 694 136 | 100% | +3,54% | +13,84% |
| Punkt sprzed. z POS | 642 827 | 92,61% | +3,47% | +14,19% |
| Punkt sprzed. z VPOS | 51 309 | 7,39% | +4,46% | +9,68% |
Liczba terminali POS
| 2019Q4 | Liczba term. POS | Udział w rynku | Zmiana Q | Zmiana R |
|---|---|---|---|---|
| Łącznie | 906 564 | 100% | +4,42% | +15,22% |
Liczba transakcji przyjętych przez merchantów w Polsce
| 2019Q4 | Liczba trx | Udział w rynku | Zmiana Q | Zmiana R |
|---|---|---|---|---|
| Łącznie | 1 483 263 219 | 100,00% | +1,68% | +20,58% |
| Liczba trx POS | 1 444 814 451 | 97,41% | +1,34% | +20,23% |
| Liczba trx VPOS | 33 739 453 | 2,27% | +18,83% | +38,96% |
| Liczba trx cash back | 4 709 315 | 0,32% | +2,13% | +13,71% |
Wartość transakcji przyjętych przez merchantów w Polsce
| 2019Q4 | Wartość trx | Udział w rynku | Zmiana Q | Zmiana R |
|---|---|---|---|---|
| Łącznie | 94 131 208 724 | 100,00% | +4,92% | +13,58% |
| Wartość trx POS | 89 508 642 744 | 95,09% | +4,68% | +13,38% |
| Wartość trx VPOS | 3 971 466 668 | 4,22% | +11,37% | +17,12% |
| Wartość trx cash back | 651 099 311 | 0,69% | +1,97% | +21,81% |
Czy bankomaty nie są nam już potrzebne?
Kolejny raport podtrzymuje tendencję zniżkową w segmencie bankomatów w zakresie liczby wypłat gotówki oraz ich wartości. Liczba urządzeń do wypłaty zgromadzonych środków nieznacznie rośnie. Od dłuższego czasu zauważalny jest trend spadkowy. Jest to oczywiście pośrednio związane ze zmianą naszych przyzwyczajeń. Coraz częściej odchodzimy od gotówki na rzecz pieniędzy elektronicznych. Spora część konsumentów posiada w swoim portfelu więcej niż jedną kartę płatniczą. W końcu część zrezygnowała z jej plastikowej powłoki na rzecz formy wirtualnej. Ponownie nawiążę do sytuacji z koronawirusem i kolejnym raportem. Wyniki w segmencie bankomatów ulegną poprawie. Wiele osób w atmosferze paniki zaistniałej w społeczeństwie na początkowym etapie rozwoju wirusa mogła częściej wypłacać gotówkę o większej wartości niż przeciętnie w celu zabezpieczenia się przed dalszym niepewnym rozwojem sytuacji w kraju. Wracając jednak do raportu za ostatni kwartał 2019 rok, nadal widzimy duże zainteresowanie wpłatami depozytów. Co prawda udział wpłat w rynku nie jest tak znaczny jak wypłaty gotówki, pomimo ich tendencji spadkowej, to wpłatomaty notują systematyczne wzrosty. Jak pokazuje raport, pod koniec ubiegłego roku wpłacaliśmy pieniądze za pośrednictwem wpłatomatów 16 869 185 razy, co daje wzrost liczby tego typu transakcji o +5,01% w stosunku do poprzedzającego kwartału. Z kolei w skali roku przyrost jest jeszcze bardziej imponujący, bowiem zainteresowanie wpłatomatami wzrosło o +21,80%.
Liczba bankomatów w Polsce
| 2019Q4 | Liczba bank. | Udział w rynku | Zmiana Q | Zmiana R |
|---|---|---|---|---|
| Łącznie | 22 720 | 100% | +0,56% | -0,72% |
Liczba wpłatomatów w Polsce
| 2019Q4 | Liczba wpł. | Udział w rynku | Zmiana Q | Zmiana R |
|---|---|---|---|---|
| Łącznie | 8 218 | 100% | +2,37% | +6,29% |
Liczba transakcji przeprowadzonych w bankomatach i wpłatomatach
| 2019Q4 | Liczba trx | Udział w rynku | Zmiana Q | Zmiana R |
|---|---|---|---|---|
| Łącznie | 172 054 907 | 100% | -3,63% | -0,33% |
| Wypłata | 155 068 878 | 90,13% | -4,49% | -2,23% |
| Depozyt | 16 869 185 | 9,80% | +5,01% | +21,80% |
| Przelew | 65 024 | 0,04% | -3,43% | -32,13% |
| Zakupy / usługi | 51 820 | 0,03% | +1,35% | -11,08% |
Wartość transakcji przeprowadzonych w bankomatach i wpłatomatach
| 2019Q4 | Wartość trx | Udział w rynku | Zmiana Q | Zmiana R |
|---|---|---|---|---|
| Łącznie | 121 906 755 646 | 100% | -0,84% | +10,07% |
| Wypłata | 88 914 564 471 | 72,94% | -1,91% | +4,73% |
| Depozyt | 32 960 653 837 | 27,04% | +2,17% | +27,72% |
| Przelew | 30 142 177 | 0,02% | -16,96% | -37,56% |
| Zakupy / usługi | 1 395 161 | 0,00% | -0,64% | -11,45% |
