Obrót bezgotówkowy

Sposób rozliczenia pieniężnego z pominięciem znaków pieniężnych, czyli bez użycia materialnego nośnika jednostek pieniężnych jak banknoty czy monety. Obrót bezgotówkowy jest terminem obejmującym szereg podmiotów (uczestników), sposobów rozliczeń, rozwiązań technologicznych i uregulowań prawnych, które obowiązują w wymiarze krajowym oraz ponadkrajowym. Podstawowym instrumentem w obrocie bezgotówkowym jest transakcja bezgotówkowa, która łączy uczestników tego obrotu i pozwala na jego funkcjonowanie.

Obrót bezgotówkowy to przepływ środków pieniężnych z wyłączeniem ich materialnej postaci, w którym podstawowymi uczestnikami są płatnik (inaczej inicjator płatności lub dłużnik) oraz beneficjent (inaczej wierzyciel lub odbiorca płatności). W obrocie bezgotówkowym wyróżnia się także innych uczestników, tzw. pośredników, którzy dostarczają narzędzia niezbędne do rozliczenia oraz pośredniczą w jego procesie. W obrocie gotówkowym rozliczenie następuje w momencie przekazania przez płatnika odpowiedniej kwoty w postaci banknotów lub monet do beneficjenta. W przypadku obrotu bezgotówkowego, rozliczenie jest złożonym procesem. Ponieważ transakcja bezgotówkowa jest zapisem elektronicznym po stronie płatnika oraz beneficjenta, każda strona powinna współpracować z pośrednikiem, który rejestruje wszystkie zapisy i komunikuje się z pozostałymi pośrednikami w celu sfinalizowania rozliczenia, tj. rozrachunku. Takim pośrednikiem jest bank. Z kolei banki komunikują się między sobą w ramach określonego zbioru zasad, które razem tworzą system wymiany informacji o dokonanych zapisach. Na czele takiego systemu stoi izba rozliczeniowa – organ odpowiadający za prawidłowość przepływu komunikatów międzybankowych. Bank może być uczestnikiem więcej niż jednego systemu płatności, w ramach którego dokonywane są rozliczenia bezgotówkowe. Nadzór nad funkcjonowaniem wszystkich systemów w kraju stanowi organ centralny. W przypadku Polski jest to Narodowy Bank Polski. Ponadto w obrocie bezgotówkowym biorą udział także inni uczestnicy, w zależności do sposobu rozliczenia bezgotówkowego. Dla przykładu, rozliczenie transakcji bezgotówkowej dokonanej kartą płatniczą, wymaga także udziału agenta rozliczeniowego oraz organizacji kartowej, w ramach której bank wydał kartę płatniczą.

Przyjmuje się, że zarówno płatnik, jak i beneficjent, powinni posiadać rachunek w banku, aby dokonać rozliczenia w obrocie bezgotówkowym. Oznacza to, że każdy etap transferu należności w tym obrocie jest realizowany jako zapis elektroniczny obciążający rachunek płatnika i kredytujący rachunek beneficjenta. Warto jednak mieć na uwadze, że transakcja wymagająca posiadania rachunku w banku wyłącznie przez jedną stronę (np. wpłata gotówki na konto, wypłata gotówki z bankomatu), także może być rozważana jako obrót bezgotówkowy.

To zagadnienie wymaga aktualizacji?

Podane informacje stanowią formę wprowadzenia do prezentowanego tematu i nie mają charakteru wyczerpującego. Pracuję nad rozbudową tego miejsca. Dodaję nowe hasła, aktualizuję już istniejące, a także koryguję napotkane błędy. Wszystko po to, aby zebrać w jednym miejscu najważniejsze informacje dotyczące płatności bezgotówkowych. Dokładam starań, aby treść powyższego hasła była aktualna. Jeżeli uważasz, że mogłem zrobić coś lepiej lub powinienem dodać brakujące treści, koniecznie odezwij się do mnie: Kontakt. W ten sposób pomagasz w rozbudowaniu bazy informacji, z której mogą korzystać wszyscy zainteresowani bez ograniczeń!