Wirtualny numer karty płatniczej (VAN, ang. virtual account number) to forma aliasu dla właściwego numeru PAN danej karty. Numer ten jest generowany i stosowany do płatności bezgotówkowych jako dodatkowa ochrona posiadacza karty. Dzięki użyciu numeru wirtualnego faktyczny numer karty pozostaje niedostępny dla merchanta, który akceptuje transakcję. Stosowanie VAN zwiększa poziom bezpieczeństwa także w przypadku ewentualnego oszustwa wynikającego z nieuprawnionego użycia danych wrażliwych karty płatniczej.
Rozwiązanie to może być stosowane zarówno dla transakcji card-not-present (e-commerce), jak i w stacjonarnych (lub mobilnych) punktach sprzedaży za pośrednictwem portfela elektronicznego zainstalowanego w aplikacji mobilnej. Zazwyczaj numer wirtualny jest ważny przez określony czas, np. może być użyty jednorazowo, zmieniać się w cyklu dziennym, tygodniowym, itp. W zależności od banku-wydawcy istnieje możliwość ustawienia innych niż czas warunków ważności numeru VAN. Takim warunkiem może być również limit kwotowy transakcji. Wybrane banki udostępniają możliwość manualnego generowania numerów VAN za pośrednictwem dedykowanych aplikacji mobilnych, bądź stosowanie tego rozwiązania jako zautomatyzowany proces do każdej przeprowadzonej transakcji. VAN jest powszechnie stosowany w systemach płatności (np. Google Pay).
Warto dodać, że numer VAN redukuje ryzyko nieautoryzowanego posłużenia się kartą płatniczą, jednak rozwiązanie to nie jest dodatkową warstwą ochronną w przypadku kwestionowania danej transakcji (tak jak PIN lub 3DS). Ponadto użycie numeru wirtualnego karty płatniczej może stanowić problem podczas rezerwacji noclegów i konieczności fizycznego okazania karty płatniczej (której użyto do rezerwacji) na miejscu przed skorzystaniem z noclegu. Utrudnienia mogą się pojawić także w sytuacji zwrotu transakcji przeprowadzonej z użyciem numeru wirtualnego, który stracił swoją ważność.
